ANDRE MARIAREN JASOTZEKO ELIZA

Nanclaresko eremu zaharrean dago, Santa Maria kalea eta Eliza pasealekuaren artean, herriaren iparraldean; eskailera batetik sartzen da, terraza altu baten goialdean egonik. Gaur egun arte, Gasteizko Elizbarrutiko tenplu erromanikorik handienetakoa da, eta orain arteko osatuenetakoa, nahiz eta eraiki ostean erreformak eta handitze-lanak egin dituen.

EZAUGARRIAK

Andre Mariaren Jasokundearen elizak oinplano eta abside erdi-puntua estuagoa du, bao erromanikoekin eta oinplano karratuko dorrearekin. Bere egungo fisionomia mendetik aurrera eraiki ondoren obren ondorioa da. XVI. Buruan erromaniko berantiarreko elementuak ikus daitezke: harlanduzko eraikuntza, erdi-puntuko arku handia, kanoi ganga, izkinako pilastrak... mendeko hasierako lanak baino beranduago. XVI elizari lotutako eraikin multzo bat dira, dorrea adibidez. Bataioa neoklasikoa da, marmolez eraikia.

ERREFORMAK ETA ZABALDUAK

1792an gurutzadura berria egitea aurreikusten da eta planoak Justo Antonio de Olaguibel arkitektoaren esku uzten dira. Berak egin zituela ziurtatzen duten dokumentuak badaude ere, ez dira gordetzen. 1799an Aguiriano gotzainak elizan obrak egiteko baimena eman zuen “ilun zegoelako”.

Urteen poderioz, hobekuntzak egin ziren, hala nola, tenpluko horma nagusian leiho bat irekitzea, 1846an, edo hilobiak lurrean biltzea, gaur plataforma batek ezkutatuta.

1849an eraiki zuen Pedro José Bengoa hargin eta igeltsero maisuak, Gasteizko bizilagunak, eta 3.200 erreal ordaintzen zizkioten "sakristiako harlandu lanak eta ate nagusia egiteagatik". Zilarrezko parrokiako gurutze baten salmentarekin bildu zen dirua.

1883an Juan de Garay-k aurreko elizpea kapera bihurtzeko plegua eta aurrekontua sinatu zituen. Tenpluaren eraikuntza primitiboa XII eta XIII. mendeetako erromaniko estilokoa da, labe ganga duen abside erdi-puntua eta kanoi ganga duen nabea.

1895ean Ricardo Lopez de Uralderi 785 pezeta ordaindu zizkioten elizaren gorputzari kolorea emateagatik.

mendearen amaieran jada, koru altu eta mailakatua eraiki zen, tenpluaren edukiera handitu beharraren ondorioz.

ANEKDOTA

Itsasontziaren alboko goiko aldean, Aiaraldeko ezkutua dago. Aiartarrak Orgazko kondearen arduradunak ziren Nanclaresen bizi zenean XVI. Haien artean soldaduak, kalonjeak eta Santiagoko Zaldunak zeuden.